معده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
| معده | |
|---|---|
 . | |
 شکل از cancer.gov: | |
| جزئیات | |
| لاتین | Ventricular |
| یونانی | Gaster |
| celiac ganglia, عصب واگ[۱] | |
| celiac preaortic lymph nodes[۲] | |
| شناسه‌ها | |
| فهرست گری | p.۱۱۶۱ |
| سرعنوان پزشکی | A03.556.875.875 |
| دورلندز /السویر |
Stomach |
| واژگان آناتومی | A05.5.01.001 |
| اف‌ام‌اِی | 7148 |
| واژگان کالبدشناسی | |
معده (به انگلیسی: Stomach) عضو توخالی، عضلانی و حجیمی از لوله گوارش است که به شکل لوبیا شکل می‌باشد که در مرحله دوم گوارش عمل می‌کند و نقش گوارش شیمیایی را بر عهده دارد. محفظه معده از بالا به مری و از پایین به دوازدهه مربوط میشود.
این عضو در ناحیهٔ هایپوکندریاک چپ و اپی گاستریک قرار دارد و در قسمت قدام به وسیله مهره‌های ششم تا نهم سینه‌ای حمایت میشود. معده به دلیل ترشح اسید هیدروکلریدریک و فاکتور ضد کم خونی جزء غدد برون ریز ثانویه محسوب میشود. همچنین به دلیل ترشح گاسترین، گرلین، نوروپپتیدY، سوماتوستاتین، هیستامین و اندوتلین نیز جزء سلول درون‌ریز محسوب میشود.
محتویات
- ۱پیرامون واژه
- ۲تقسیم‌بندی معده
- ۳عملکرد
- ۴بافت‌شناسی
- ۵بیماریهای معده
- ۶جستارهای وابسته
- ۷نگارخانه
- ۸پانویس
پیرامون واژه
معده واژه‌ای عربی است. در زبان پارسی میانه، از واژه کومیگ (kumig) برای اشاره به این عضو استفاده می‌شده‌است.[۳]
تقسیم‌بندی معده
- قعر معده(Fundus): بخشی از معده که در بالای سطحی فرضی (ساژیتال معدی) قرار گرفته و از عمق بریدگی قلبی معده می‌گذرد.
- جسم معده(Corpus)
- قسمت پیلوریک معده (Pyloric antrum): در انتهای این کانال، اسفنکتر پیلور قرار دارد.
عملکرد
غذا پس از عبور از مری وارد معده میشود. معده عضوی است عضلانی و چند لایه. به خاطر تولید اسید هیدروکلریک در معده محدوده PH آن بین ۱ تا ۴ است که بستگی به نوع جاندار، غذای درون معده، زمان آن در طول روز و مصرف دارو دارد. اسید معده توسط سلولهای جداری ترشح میشود. هورمون گاسترین، تحریک عصب پاراسمپاتیک (استیل کولین) و هیستامین بر میزان ترشح اسید مؤثر هستند. برخی از سلولهای معده همچنین برای حفاظت از مخاط آن اسید را معکوس ترشح می‌کنند. فاکتور داخلی نیز در معده ترشح میشود و با اتصال به ویتامین ب۱۲ نقش مهمی در جذب این ویتامین دارد زیرا این ویتامین اول به صورت پروتئین است اسید معده باعث میشود که این ویتامین از پروتئین در آمده و در معده با فاکتور داخلی ترکیب میشود و در بدن جذب می شود.
غذا در معده به ذرات کوچکی خرد میشود تا غذا بتواند در روده باریک جذب شود که منظور همان گوارش شیمیایی است. در طول روز حدود ۲ تا ۳ لیتر اسید در معده ترشح میشود که بیشترین مقدار ترشح در غروب است.
معده اولین مکان ذخیره موقت غذاست که قابلیت منبسط شدن دارد به‌طوری‌که می‌تواند حدود ۲ تا ۴ لیتر غذا را در خود نگه دارد.
با وجودی که امکان پاره شدن معده بر اثر پرخوری وجود دارد، اما رفلاکس تهوع کمک می‌کند که معده به این مرحله نرسد. معده انسان‌ها به‌طور متوسط می‌تواند حدود یک تا یک و نیم لیتر غذا را تحمل کند اما تا قبل از پاره شدن می‌تواند برای جا دادن چهار برابر این مقدار غذا، به اصطلاح کش آید.[۴]
بافت‌شناسی
معده مجموعاً چهار لایه اصلی دارد:
۱. مخاط(mucosa) شامل سه بخش اپی‌تلیوم، لامیناپروپریا و موسکولاریس موکوزا می‌باشد. سلولهای اصلی (ترشح‌کننده پپسینوژن)، سلولهای کناری (ترشح‌کننده اسید معده و فاکتور داخلی)، سلولهای واقع در گردن غدد (ترشح‌کننده موکوز) و سلولهای انترواندوکراین (APUD) ترشح‌کننده هورمون‌هایی مانند گاسترین، هیستامین، سروتونین و کوله سیستوکینین
۲. زیر مخاط(submucosa) شامل بافت همبند فیبروزی و شبکه عصبی مایسنر
۳. لایه عضلانی (muscularis externa) شامل عضلات مایل داخلی، عضلات حلقوی میانی، شبکه عصبی اوئرباخ و لایه عضلات طولی خارجی
۴. لایه سروزا (serosa) بافت همبندی که به نوعی ادامه صفاق است.
بیماریهای معده
معده ممکن است منشاء مشکلات مختلفی باشد که شایعترین آن‌ها عبارتند از سوء هاضمه، اولسر پپتیک، ریفلاکس، سرطان معده، خونریزی معده آلودگی به هلیکوباکتر پیلوری ، مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروییدی (NSAIDs) و...
ریفلاکس معده: بازگشت غذای خورده شده به همراه اسید معده از کاردیا(ابتدای معده) یا خود معده یا دوازدهه(انتهای معده)به ابتدای مری و گهگاهی به دهان که حال ناخوشایندی به فرد می‌دهد و ترش مزه است را ریفلاکس معده می گویند.
چرا ریفلاکس رخ می‌دهد؟ ریفلاکس معده وقتی رخ می‌دهد که دریچه ابتدایی معده(کاردیا) شل شده باشد.
دریچه کاردیا چگونه شل میشود و راه درمان آن چیست؟ علل‌های مختلفی برای شل شدن دریچه کاردیا وجود دارد و یکی از مهم‌ترین این عوامل نوشیدن هر نوشیدنی هنگام صرف غذاست و راه درمان آن هم در اکثر افراد رعایت چند نکته است:
- ۱ ساعت قبل و بعد از صرف غذا هیچ نوشیدنی صرف نشود مگر با تجویز پزشک (اعم از خوردن دارو و ....)
- تا یک ساعت بعد از غذا به هیچ وجه نباید دراز کشید. (در اینصورت غذا راه مری تا معده را به راحتی طی نمی‌کند.
- وعده‌های غذاییتان را تنظیم کنید و سر وقت آن را صرف کنید،(در صورت امکان با مشورت پزشک.)
- پرخوری نکنید،(سعی کنید قبل از سیر شدن از غذا خوردن دست بکشید،مگر با تجویز پزشک.)
- بلافاصله بعد از صرف شام به رختخواب نروید،(چراکه وقتی شما خواب هستید اعضای داخلی بدن بعد از ۲ ساعت شروع به استراحت می‌کنند و اگر شما بلافاصله بعد از صرف شام خواب رفتید معده شما زمانی برای استراحت ندارد چراکه در حال هضم شام شماست و به همین دلیل به معده فشار آمده و به مرور زمان بافت معده تخریب میشود.
جستارهای وابسته
نگارخانه
منبع: wikipedia
